Tham vấn: Lương y Nguyễn Thị Thuỳ Trang, cố vấn Dược Bình Đông, chuyên gia y học cổ truyền với hơn 30 năm kinh nghiệm, chuyên về sức khỏe phụ nữ và các vấn đề phụ khoa.

Hành kinh là một hiện tượng sinh lý tự nhiên xảy ra ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Đây là một phần quan trọng của chu kỳ kinh nguyệt, phản ánh sự hoạt động bình thường của hệ thống sinh sản và nội tiết tố. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ hành kinh là gì, tại sao lại xảy ra và có ảnh hưởng gì đến sức khỏe.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về khái niệm hành kinh, nguyên nhân xảy ra, chu kỳ kinh nguyệt bình thường, các triệu chứng đi kèm và cách chăm sóc cơ thể trong thời gian này.

Hành kinh hay còn gọi là kinh nguyệt, là quá trình chảy máu từ tử cung ra ngoài âm đạo, xảy ra theo chu kỳ hàng tháng ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản (từ khoảng 12 đến 50 tuổi).

Quá trình này xảy ra khi trứng không được thụ tinh, lớp nội mạc tử cung bong ra và được đào thải ra ngoài thông qua âm đạo. Đây là một phần quan trọng của chu kỳ kinh nguyệt và đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sức khỏe sinh sản.

Đặc điểm của hành kinh:

• Xuất hiện theo chu kỳ hàng tháng (thường từ 21 - 35 ngày, trung bình là 28 ngày).

• Thời gian hành kinh kéo dài khoảng 3 - 7 ngày, tùy vào cơ địa mỗi người.

• Lượng máu kinh dao động khoảng 30 - 80ml trong mỗi chu kỳ.

• Máu kinh có màu đỏ thẫm, có thể kèm theo một ít cục máu đông (do niêm mạc tử cung bong tróc).

Hành kinh là kết quả của sự thay đổi hormone trong cơ thể phụ nữ. Chu kỳ kinh nguyệt được điều khiển bởi hệ thống nội tiết tố, bao gồm các hormone chính như estrogen và progesterone.

Dưới đây là quá trình dẫn đến hành kinh:

1. Giai đoạn phát triển nội mạc tử cung: Sau khi kết thúc kỳ kinh, hormone estrogen tăng lên, kích thích niêm mạc tử cung dày lên để chuẩn bị cho trứng đã thụ tinh làm tổ.

2. Giai đoạn rụng trứng: Khoảng ngày thứ 14 của chu kỳ, một quả trứng được rụng từ buồng trứng và di chuyển xuống ống dẫn trứng để chờ thụ tinh.

3. Giai đoạn chuẩn bị mang thai: Nếu trứng không được thụ tinh, mức hormone estrogen và progesterone giảm mạnh, khiến niêm mạc tử cung bị bong ra.

4. Giai đoạn hành kinh: Lớp nội mạc tử cung bong tróc sẽ được đào thải ra ngoài qua âm đạo, gây chảy máu kinh nguyệt.

Chu kỳ kinh nguyệt là khoảng thời gian được tính từ ngày đầu tiên của kỳ kinh này đến ngày đầu tiên của kỳ kinh tiếp theo. Một chu kỳ kinh nguyệt bình thường thường kéo dài từ 21 - 35 ngày, trong đó:

• Giai đoạn hành kinh (3 - 7 ngày): Niêm mạc tử cung bong ra, máu kinh thoát ra ngoài.

• Giai đoạn nang trứng (7 - 14 ngày): Hormone kích thích sự phát triển của trứng trong buồng trứng.

• Giai đoạn rụng trứng (ngày 14 - 16): Trứng trưởng thành rụng và di chuyển xuống ống dẫn trứng.

• Giai đoạn hoàng thể (từ ngày 17 - 28): Nếu trứng không được thụ tinh, hormone giảm và chu kỳ mới bắt đầu.

Chu kỳ kinh nguyệt đóng vai trò quan trọng trong việc xác định sức khỏe sinh sản của phụ nữ. Nếu chu kỳ quá dài, quá ngắn hoặc không đều, có thể là dấu hiệu của rối loạn nội tiết tố hoặc bệnh lý phụ khoa.

Mỗi phụ nữ có một trải nghiệm khác nhau khi hành kinh, nhưng một số triệu chứng phổ biến có thể bao gồm:

• Đau bụng kinh: Cơn đau nhẹ đến nặng ở vùng bụng dưới, do tử cung co bóp để đẩy máu kinh ra ngoài.

• Căng tức ngực: Do sự thay đổi hormone, ngực có thể sưng và đau nhẹ trước hoặc trong kỳ kinh.

• Tâm trạng thay đổi: Một số người có thể cảm thấy dễ cáu gắt, lo âu hoặc buồn bã do ảnh hưởng của hormone.

• Mệt mỏi: Mất máu trong kỳ kinh có thể khiến cơ thể thiếu sắt, gây cảm giác mệt mỏi.

• Đầy hơi và khó chịu: Do thay đổi hormone, cơ thể có thể giữ nước nhiều hơn, gây cảm giác đầy bụng.

Nếu các triệu chứng này quá nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để tìm cách khắc phục.

Để giúp cơ thể thoải mái hơn trong những ngày hành kinh, bạn có thể:

• Uống đủ nước: Giúp giảm đầy hơi và hỗ trợ lưu thông máu.

• Ăn uống cân bằng: Tăng cường thực phẩm giàu sắt, vitamin B6, omega-3 để giảm mệt mỏi.

• Vận động nhẹ nhàng: Tập yoga, đi bộ hoặc giãn cơ nhẹ giúp giảm đau bụng kinh.

• Ngủ đủ giấc: Đảm bảo giấc ngủ chất lượng giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn.

• Sử dụng các biện pháp giảm đau: Có thể dùng nước ấm chườm bụng, massage nhẹ hoặc uống thuốc giảm đau theo chỉ định nếu cần.

Nếu bạn gặp phải những dấu hiệu bất thường sau, hãy đi khám bác sĩ để được kiểm tra và điều trị kịp thời:

• Kinh nguyệt kéo dài hơn 7 ngày hoặc quá ngắn (<2 ngày).

• Lượng máu kinh quá nhiều hoặc quá ít.

• Đau bụng kinh dữ dội, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.

• Chu kỳ kinh nguyệt không đều, thường xuyên bị mất kinh.

• Máu kinh có màu sắc hoặc mùi bất thường.

Hành kinh là một quá trình tự nhiên, đóng vai trò quan trọng trong sức khỏe sinh sản và nội tiết tố của phụ nữ. Hiểu rõ hành kinh là gì, nguyên nhân gây ra kinh nguyệt và cách chăm sóc cơ thể trong chu kỳ kinh nguyệt giúp phụ nữ chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe và duy trì lối sống lành mạnh.

Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và điều trị kịp thời.